Evcil
HAYATİ ÖNEM TAŞIYAN KÜÇÜK ORGANİK MOLEKÜLLER
HAYATİ ÖNEM TAŞIYAN KÜÇÜK ORGANİK MOLEKÜLLERVücut için oldukça önemli olan vitaminler, vücutta farklı sistemlerde görev alan ve eksikliklerinde ciddi rahatsızlıklara neden olan küçük moleküllerdir. Vücutta ya yetersiz ya da hiç üretilemeyen vitaminlerin dışarıdan düzenli olarak besinlerle alınması gerekir ve her biri farklı metabolizmalarda düzenleyici rolündedirler.Vitaminler kendi içinde iki gruba ayrılırlar. Bu gruplardan biri yağda eriyen vitaminlerdir, diğeri ise suda eriyen vitaminlerdir. Yağda eriyenler A,D,E,K vitaminleri iken suda eriyenler B grubu ve C vitaminleridir. Yağda eriyenler depo edilebilir iken, suda eriyenlerin düzenli olarak dışarıdan alınması gerekmektedir. YAĞDA ERİYEN VİTAMİNLERA, D, E VE K vitaminleri bu grupta yer alırlar. Bu grupta yerini alan vitaminler genellikle yapısal sistemlerin metabolizmasının düzenlenmesinde görev alırlar. A Vitamini (Retinol)Havuç, portakal, domates gibi sarı- turuncu besinler A Vitamininin bitkisel kaynaklarıdır. Hayvansal kaynaklar arasında ise balık yağı, yumurta sarısı ve karaciğer bulunur. Temel olarak gözler, kaslar, sinir sistemi ve deri üzerinde etkisi bulunur. Aynı zamanda kemik gelişimini destekleyerek büyümeye yardımcı olur. Bunlara ek olarak A Vitaminlerinin antioksidan özellikleri bulunmaktadır. D Vitamini (Kalsiferol)Diğer adıyla “güneş ışığı vitamini” olarak da bilinen D Vitaminin temel kaynağının güneş ışığı olduğunu söyleyebiliriz. Güneş ışığının yanı sıra balık yağı, balık, karaciğer, yumurta sarısı da D Vitamini kaynakları arasında yerlerini alırlar. Kalsiyum ve fosfor metabolizması üzerine etkisi olan D Vitamini, kalsiyum ve fosforun emilmesini sağlayarak kemiklerde depolanmasını artırırlar. Bu etki sayesinde kemik gelişmesinde etkin rol oynarlar. Ayrıca aktif bir steroid hormon olarak kabul edildiklerinden dolayı hormon yetersizliklerinde D vitamini tedaviye yardımcı olarak kullanılabilir. E Vitamini (Tokoferol) Bitkisel yağlar, fındık, ayçiçeği tohumları, badem içi, tahıllar ve karaciğer E vitamini kaynakları içerisinde yer almaktadır. Hücre içi ve dışı antioksidan etkiye sahiplerdir. Ayrıca bağışıklık sisteminde görevli olan hücreleri aktivitelerini arttırabilirler. K Vitamini Karaciğer ve yumurta en temel kaynaklardır. K vitamini kanın pıhtılaşabilmesi için gereklidir. Aynı zamanda kemik sağlığını da destekleyici özelliği bulunur. SUDA ERİYEN VİTAMİNLERB grubu vitaminleri ve C vitamini suda eriyen vitaminlerdir. Bu grupta yer alan vitaminler genel olarak enerji metabolizmalarında ve enerji düzenlenmesinde doğrudan ya da dolaylı olarak yer alırlar. B Grubu VitaminlerVitaminler ile enzimler arasında güçlü bağlantılar vardır fakat özellikle B grubu vitaminler bazı spesifik enzimlerin aktive edilmesinde direkt görevlidir ve sistemlerin çalışmasında önemli yerlere sahiplerdir. B1 (Tiyamin): Bira mayası, bezelye, ceviz başlıca kaynaklardır. Sinir sisteminde iletilerin iletilmesinde, sinir hücrelerinin temel fonksiyonlarını yerine getirmesinde görevlilerdir. Ayrıca kas gelişimi içinde önemlilerdir. B2 (Riboflavin): Yeşil bitkiler, mayalar, yumurta, karaciğer, et temel kaynaklar arasında bulunur. Düzenli ve yeterli alınması oldukça önemlidir çünkü temel olarak büyümeyi destekler. Bunun yanı sıra karbonhidrat, lipit, protein metabolizmasında görev alan moleküllerin yapısında bulunurlarB3 (Niasin): Karaciğer ve ette zengin olarak bulunmaktadır. Bunların yanı sıra yeşil sebzeler, maya, ceviz, fındık ve baklagillerde de zengin olarak bulunur. Karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmasında etkin rol oynar dolayısıyla enerji sağlamada önemli yerleri vardır. Ayrıca sindirim sisteminin yapı taşı olan asitlerin üretiminde de görev alırlar. B5 (Pantotenik Asit): Diğer B grubu vitaminleri gibi karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmasında etkin rol oynarlar. Karaciğer, yumurta, maya, pirinç B5 vitaminince zengin besinlerdir. B6 (Pridoksin): Sinir sisteminin ve hormonların düzenli çalışmasında önemli yere sahiplerdir. Ayrıca bağışıklık sisteminde de görevli olan antikor ve akyuvar oluşumunda da rol oynarlar. Karaciğer, yeşil yapraklı sebzeler, tahıllar B6 vitamini kaynaklarındandır. B7 (Biyotin): Büyüme faktörü olarak da bilinen B7 vitamini tüy sağlığı içinde etkin rol oynar. Karaciğer, böbrek, yumurta gibi hayvansal kaynaklarda bolca yer alır. B9 (Folik Asit): Hücre bölünmesi için gereklidir. Buna bağlı olarak kırmızı kan hücreleri ve sinir dokularının oluşmasında aktif rol oynar. Karaciğer, böbrek, ıspanak, portakal, muz, maya temel kaynaklardır. B12 (Kobalamin): Bağışıklık sistemini güçlendiren, kemik iliğinde hücre yapımında ve sinir sisteminin doğru çalışmasında görev alan B12 vitamini temel olarak kabuklu deniz ürünlerinde, karaciğerde, yumurtada ve bazı yağlı balıklarda zengin miktarlarda bulunmaktadır.C Vitamini (Askorbik Asit)Birçok meyvede bol miktarda bulunan C vitamini, hayvansal gıdalarda oldukça az miktarda bulunmaktadır. İmmun sistemin güçlenmesinde etkili olan C vitamini, antioksidan özelliğine de sahiptir. Bunları yanı sıra kıkırdak, kemik ve dişlerin hücre içi maddelerinin düzenli olarak sentezlenmesini destekler.